..

Kompyuter o'zi nima?

Loyihani qo'llab quvvatlash uchub buyerga bosing

Kompyuter - bu dasturlashtiriladigan elektron qurilma bo’lib, u dastlabki ma’lumotlarni kirish sifatida qabul qiladi va natijani chiqish sifatida ishlab chiqarish uchun ko’rsatmalar to’plami (dastur) bilan qayta ishlaydi. Qurilma matematik va mantiqiy amallarni bajarib natijani foydalanuvchiga beradi yoki kelajakda foydalanish uchun saqlashi borishi ham mumkin. U raqamli va raqamli bo’lmagan ma’lumotlarni qayta ishlay oladi.

“Kompyuter” atamasi ham shu sababli lotincha “computare” so’zidan olingan bo’lib, hisoblash degan ma’noni anglatadi.

Qo’shimcha sifatida kompyuter turli amallarni bajarish uchun mo’ljallangan va o’rnatilgan apparat va dasturiy ta’minot komponentlari orqali turli xil yechimlarni ham taqdim eta oladi.

Kompyuterning simlar, tranzistorlar, mikrosxemalar va qo’shimcha elektron komponentlari kabi qismlari hardware ya’ni qattiq qism (apparat) dasturlar va ma’lumotlar software yumshoq qism (dasturiy ta’minot) deb ataladi.

Ko’plab manbalarda 1837-yilda Charlz Bebbij tomonidan ixtiro qilingan analitik mashina birinchi kompyuter deb hisoblab kelinadi. Mashina ma’lumotlarni qayta ishlash uchun perfokartalardan foydalangan va ma’lumot kartalarga maxsus muhandislar tomonidan tushirilgan. Balki shu sababli Charlz Bebbijni kompyuterning va dasturchilarning otasi sifatida tan olishadi.

Kompyuterning asosiy qismlari

Protsessor:
dasturiy ta’minot va apparat vositalaridan ko’rsatmalarni bajaruvchi qism.
Xotira:
Protsessor va doimiy xotira o’rtasida ma’lumotlarni uzatish uchun asosiy xotira manbai.
Ona plata:
Kompyuterning barcha qismlari yoki qo’shimcha komponentlarini bog’laydigan qism.
Saqlash qurilmasi:
Doimiy ravishda ma’lumotlarni saqlash moduli. Masalan qattiq disk.
Kirishtish qurilmalari:
Kompyuter bilan bog’lanish yoki ma’lumotlarni kiritish imkonini beruvchi qism. Masalan klaviatura.
Chiqarish qurilmalari:
Kompyuterda qayta ishlangan ma’lumotni inson uchun tushinarli bo’lgan shaklga keltirish uchun foydalaniladi. Masalan printer, monitor.

Kompyuter turlari

Kompyuterlar har xil mezonlarga ko’ra har xil turlarga bo’linadi. Hajmi bo’yicha kompyuterni besh turga bo’lish mumkin:

Mikro kompyuter

Bu boshqa turlarga qaraganda pastroq tezlik va kamroq xotira sig’imiga ega bo’lgan yagona foydalanuvchili kompyuter. U protsessor sifatida mikroprotsessordan foydalanadi. Birinchi mikro kompyuter 8 bitli mikroprotsessor chiplari bilan qurilgan. Mikrokompyuterlarning umumiy misollariga noutbuklar, ish stoli kompyuterlari, raqamli yordamchi (PDA), planshetlar va smartfonlar kiradi. Mikrokompyuterlar odatda filmlar ko’rish, ma’lumot qidirish, internet, ofis dasturlari, ijtimoiy tarmoqlar va boshqalar kabi umumiy foydalanish uchun mo’ljallangan va ishlab chiqilgan.

Mini kompyuter

Mini-kompyuterlar bir vaqtning o’zida bir nechta foydalanuvchilarni qo’llab-quvvatlash uchun mo’ljallangan ko’p foydalanuvchili kompyuterlardir. Ular odatda kichik korxonalar va o’rta darajadagi firmalar tomonidan qo’llaniladi. Kompaniyaning alohida bo’limlari ushbu kompyuterlardan ma’lum maqsadlarda foydalanadilar. Masalan, universitetning qabul bo’limi qabul jarayonini kuzatish uchun Mini-kompyuterdan foydalanishi mumkin.

Blok kompyuter

Bir vaqtning o’zida minglab foydalanuvchilarni qo’llab-quvvatlashga qodir bo’lgan ko’p foydalanuvchili kompyuter. Ko’pincha bunday turdagi kompyuterlarni server deb ham atashadi. Ular yirik firmalar va davlat tashkilotlari tomonidan o’z biznes operatsiyalarini amalga oshirish uchun foydalaniladi, chunki ular katta hajmdagi ma’lumotlarni saqlashi va qayta ishlashi mumkin. Masalan, banklar, universitetlar va sug’urta kompaniyalari o’z mijozlari, talabalari va polis egalari ma’lumotlarini saqlash uchun ushbu kompyuterlardan foydalanadilar.

Super kompyuter

Superkompyuterlar barcha turdagi kompyuterlar orasida eng tezkor va eng qimmatli kompyuterlardir. Ular katta saqlash sig’imlari va hisoblash tezligiga ega bo’lib soniyada millionlab ko’rsatmalarni bajarishi mumkin. Superkompyuterlar aniq vazifalar uchun xosdir va shuning uchun ilmiy va muhandislik fanlaridagi keng ko’lamli raqamli muammolar, jumladan elektronika, neft muhandisligi, ob-havo prognozi, tibbiyot, kosmik tadqiqotlar va boshqalar kabi ixtisoslashtirilgan ilovalar uchun ishlatiladi. Misol uchun, NASA superkompyuterlardan kosmik sun’iy yo’ldoshlarni uchirish, ularni kuzatish, koinotni o’rganish va stansiyalarni boshqarish uchun foydalanadi.

Ish stantsiyalari

Bu bitta foydalanuvchiga mo’ljallangan kompyuter. U shaxsiy kompyuterga o’xshasa-da, mikrokompyuterga qaraganda kuchliroq va sifatli qismlarga ega. Saqlash hajmi va tezligi bo’yicha u shaxsiy kompyuter va mini-kompyuter o’rtasida keladi. Ish stantsiyalari nashriyotlar, dasturiy ta’minotni ishlab chiqish, dizaynerlik va ko’plab muhandislik sohalari doirasidagi maxsus ilovalar uchun ishlatiladi.

Kompyuterdan foydalanishning afzalliklari

Ish unumdorligini oshiradi:
Masalan, matn protsessori haqida asosiy tushunchaga ega bo’lganingizdan so’ng, siz hujjatlarni osongina va tez yaratishingiz, tahrirlashingiz, saqlashingiz va chop etishingiz mumkin.
Internet:
Internet ya’ni global tarmoqga ulangan qurilma orqali elektron xabarlar almashish, turli qiziqarli kontentlarni kuzatish, ma’lumotlar olish, ijtimoiy media platformalaridan foydalanish, masofadan ishlash va boshqa ko’plab imkoniyatlarga ega bo’lish mumkin.
Saqlash:
Kompyuter sizga katta hajmdagi ma’lumotlarni saqlashga imkon beradi. Masalan, siz loyihalar, elektron kitoblar, hujjatlar, filmlar, rasmlar, qo’shiqlar va boshqa ko’plab turdagi ma’lumotlarni saqlashingiz va kelajakda foydalanishingiz mumkin.
Tashkil qilingan ma’lumotlar va ma’lumotlar:
Kompyuter sizga nafaqat ma’lumotlarni saqlashga, balki ma’lumotlaringizni tartibga solishga ham imkon beradi. Masalan, siz turli xil ma’lumotlar va ma’lumotlarni saqlash uchun turli xil fayl papkalarni yaratishingiz mumkin va shu bilan ma’lumotlardan osongina va tezkor foydalana olasiz.
Qobiliyatlaringizni yaxshilaydi:
Agar siz rasm chizishga qiziqsangiz kompyuter siz uchun odatiy bo’yoqlardan ko’ra ko’proq imkoniyatni yarata oladi. Xuddi shu tartibda agar siz matematikani yaxshi bilmasangiz va yaxshi xotiraga ega bo’lmasangiz, hisob-kitoblarni bajarish va natijalarni saqlash uchun ham kompyuterdan foydalanishingiz mumkin.
Kompyuter jismoniy imkoniyati cheklanganlarga g’amxo’rlik qila oladi:
Kompyuter bilan odatda jismoniy imkoniyati cheklanganlar ham bemalol foydalanishlari mumkin. Bu ularning hayot tarzini yanada osonlashtiradi. Masalan, falaj holatida gapira olmagan olim Stiven Xoking gapirish uchun kompyuterdan foydalangan. Ma’lumotlarni o’qish uchun maxsus dasturlarni o’rnatish orqali ko’zi ojiz odamlarga ha bilim olish imkoniyatini berish mumkin. Eng asosiysi jismoniy harakat uchun qiynaladigan insonlar kompyuter yordamida bugungi kunda bemalol o’zlarining ishlarini uydan chiqmay topishlari mumkin.
Sizni zavqlantiradi:
Kompyuterdan qo’shiq tinglash, filmlar tomosha qilish, o’yin o’ynash va boshqa turli ko’ngiliochar maqsadlarda ham foydalanishingiz mumkin.

Kompyuter hayotimizning bir qismiga aylandi

Bugungi kunda kundalik turmush tarzimizning ko’p qismi kompyuterlarga bog’liq. Misollarda ko’rsak:

Bankomat:
Bankomatdan naqd pul yechib olayotganda siz ko’rsatmalarni olish va shunga muvofiq naqd pul berish imkonini beruvchi kompyuterdan foydalanasiz.
Raqamli valyuta:
Kompyuter sizning hisobingizdagi tranzaktsiyalaringiz va balansingizning ma’lumotlarini qayta ishlay oladi va bankdagi hisobingizga qo’yilgan pullar bugungi kunda raqamli yozuv yoki raqamli valyuta sifatida saqlanadi.
Savdo:
Fond bozorlari kundalik savdo uchun kompyuterlardan foydalaniladi. Savdoni qo’shimcha mehnat kuchini jalb qilmasdan boshqaradigan kompyuterlarga asoslangan ko’plab ilg’or algoritmlar mavjud.
Smartfon:
Siz kun bo’yi yaqinlaringizga qo’ng’iroq qilish, xabar yuborish, ularni masofadan ko’rish uchun foydalanadigan smartfonning o’zi kompyuterdir.
VoIP:
Internet telefoniya orqali barcha ovozli aloqalar kompyuterlar tomonidan boshqariladi va amalga oshiriladi.